November 2014 startte minister Sander Dekker een discussie over onderwijs en leren in 2032 op internet. Ik weet niet meer of het via Twitter of Facebook ging, maar #onderwijs2032 werd trending topic. Als e-learningexpert en moeder van 2 pubers een onderwerp dat me raakt en boeit. Maar ook: wat had jij willen leren op school? Of voor nu: wat zou je wensen voor toekomstige leerlingen om te leren? Of voor toekomstige medewerkers?
Bovenaan mijn top 5 staat… leren leren.
Wens 1: leren leren
Sinds mijn kinderen op de middelbare school zitten (ze zijn nu 13 en bijna 17) verbaast het mij dat kinderen eigenlijk helemaal niet léren hoe ze leren en hoe ze dat het beste zouden kunnen doen.
Een nachtje ergens over slapen bijvoorbeeld blijkt voor de opname in je hersenen enorm te helpen. Voldoende buitenlucht opsnuiven helpt trouwens ook. (En als ik toch bezig ben met wensen: kan dat ook meegenomen worden in de roostering: meer naar buiten?) Maar ook dingen herhalen en uitleggen aan iemand anders zijn bewezen strategieën over hoe je dingen kunt leren. Sommige dingen, zoals werkwoorden of tafels, leer je alleen door heel veel te herhalen, het befaamde ‘stampen’ en daarbij kan bijvoorbeeld gamification een handig middel zijn. De tafels leren is veel leuker als je daar een spelletje over kan doen, wat op een gegeven moment aangeeft “YES! je doet het heel goed. Dit is de beste score van de hele week!”. Dat motiveert om te leren.
Wens 2: blended!
Leren zal ook in de toekomst voor basisschoolleerlingen en middelbare schoolleerlingen online gebeuren. Ik merk nu in de trajecten die wij doen bijvoorbeeld met ‘Indicatiestelling’, dat dat nog twee heel gescheiden werelden zijn. Alsof er tijdens e-learning totaal geen communicatie mogelijk is.
Terwijl dat natuurlijk maar net is hoe je dat organiseert. Want je kunt die e-learning bijvoorbeeld ook volgen met een groepje. Juist door goede combinaties te maken van online en klassikaal leren, kun je leren leuker en efficiënter maken.
Wens 3: growth mindset
De growth mindset gaat ervan uit dat je door oefenen verbetert. Terwijl de fixed mindset ervan uitgaat dat je een bepaalde aanleg hebt of een talent waarop je geen invloed hebt. In het onderwijs en ver daarbuiten tref je veel mensen aan die geloven in de fixed mindset, wat betekent dat leerlingen en medewerkers ergens aanleg voor moeten hebben om het te kunnen. Voor wiskunde heb je talent en aanleg nodig om er goed in te zijn. Dat kan helpen, natuurlijk. Maar uit onderzoek blijkt dat oefenen en nog meer oefenen de prestaties in wiskunde verbetert, ook als je er niet direct een talent voor hebt. Als je hierin interesse hebt, kan ik je het boek van Carol Dweck van harte aanbevelen (Growth Mindset).
Wens 4: individueel leerpad
Die mogelijkheden om online te leren – ik denk bijvoorbeeld aan rekenonderwijs en spellingonderwijs – maken het ook mogelijk dat leerlingen een individueel leerpad volgen. Op basis van resultaten van hun online prestaties krijgt de leerling moeilijkere of juist extra uitleg aangereikt.
Helemaal ideaal is het als het idee wordt losgelaten dat leerlingen op een vast moment met een onderwerp aan de slag moeten. De hersenen moeten rijp zijn voor een bepaald onderwerp. Voorbeeld? Toen ik als brugger aan de slag moest met de stelling van Pythagoras, werd dat een drama. Ik haalde een 2. Maar een jaar later kon ik het wel snappen… Op de middelbare school was ik matig in de wiskundevakken met 5-en en 6-en, terwijl ik er op de universiteit zevens scoorde.
Ik denk dat in de toekomst een individueel leerpad steeds makkelijker gerealiseerd kan worden, niet alleen voor leerlingen, maar ook voor medewerkers. Het gevaar daaraan is wel de big data: waar wordt dat bewaard en is dat wel veilig? Stel dat Janet Klaassen een online cursus medisch rekenen doet. Janet was op school al geen ster in rekenen en dat blijkt ook uit de cursusresultaten. Na veel oefenen slaagt Janet uiteindelijk wel. Maar… ergens online liggen wel de gegevens dat medisch rekenen niet Janets sterkste punt is. Hoe mooi het ook is dat Janet extra oefeningen kan doen voor rekenen, Janet stelt het niet op prijs dat haar resultaten in te zien zijn als ze gaat solliciteren…
Wens 5: life skills
Als je kijkt naar het curriculum op scholen nú, dan zie je onderwerpen als wiskunde, talen, biologie. Wat mij bevreemd is dat de life skills grotendeels ontbreken. Dan bedoel ik dingen als financiën, gezondheid, relaties en communicatie. Ook voor toekomstige medewerkers zijn dat nuttige onderwerpen. Want hoeveel mensen in de zorg werken er inmiddels als ZZP-er (niet alleen in de zorg trouwens)? Dan is kennis over financiën handig. En als iedereen de basisvaardigheden van communiceren zoals Luisteren, Samenvatten, Doorvragen beheerst, zou dat toch fantastisch zijn? Of een korte rapportage kon schrijven aan de hand van plan, doel & actie in plaats van een essay over Life of Pi?
Of zeg ik nu heel rare dingen? Ik hoor jouw mening en jouw wensen over onderwijs en leren in 2032 graag in de comments.
Artikel geschreven door:
Hedwig Schlötjes-Belle
Hedwig Schlötjes is de gedreven oprichter van E-learning Made Easy. Door haar jarenlange ervaring in de zorg en als trainer, was zij van mening dat er in de zorg e-learning nodig is die uitgaat van de dagelijkse praktijk en leerbehoefte van de medewerkers. In 2018 werd de Leren=Leuk Academie gelanceerd, met daarin een complete leerlijn voor elk functieniveau. Benieuwd geworden? Kom hier meer te weten over Hedwig en haar team.
Als ouder heb ik mijn kinderen ‘mijn’ school gegeven nl. Wittering.nl. Een school waar de leerling echt centraal staat! Kanteling in uitvoering!
Misschien is het een positief gevolg van de Corona-crisis dat onderwijs in de toekomst radicaal anders zal zijn. Ik vind niet alleen het curriculum niet meer van deze tijd. De klas van 25-30 kinderen heb ik altijd een onveilige omgeving gevonden. Die bevordert het veiligheidsgevoel van kinderen niet. En je maakt mij niet wijs dat ze hiermee beter op de maatschappij voorbereid zijn.