Als het over leren gaat, bedoelen we vaak formeel leren. Dit is leren in een vaste structuur, van bovenaf opgelegd, vaak verplicht. Wat de medewerker leert wordt bepaald door de organisatie en het resultaat wordt in het personeelsdossier bijgehouden. Voor formeel leren heb je bij e-learning een leerplatform nodig om te volgen en vast te leggen hoever medewerkers gevorderd zijn in de lesstof. En je houdt presentielijsten bij voor klassikale bijeenkomsten.
Informeel leren is al het leren dat buiten de structuur plaatsvindt
Op de werkvloer kun je denken aan een collega die een ander het nieuwe computerprogramma uitlegt. En informatie lezen op internet kun je ook beschouwen als informeel leren. Een medewerker bepaalt zelf op welk moment en over welk onderwerp hij iets opzoekt op internet.
Mensen die gestudeerd hebben op het thema formeel/informeel leren, geven aan dat medewerkers 20% leren van formeel leren en 80% van informeel leren Ik vind dit een interessant gegeven. Het meeste budget voor opleiden gaat naar formeel leren. Het lastige is natuurlijk dat informeel nu juist gaat over minder structuur en meer zelfgestuurd leren. Dus wat kun je er als organisatie aan doen om dit te bevorderen? En hoe?
Misschien kan ik je dan ook het antwoord geven op de titel van dit artikel:
Welk lesboek las jij toen je wilde leren lopen? Leren lopen als peutertje is een voorbeeld van informeel leren. Er is geen school waar je naartoe hoeft om dit te leren. Op een bepaald moment voelt een kind de behoefte en dan leert het, met vallen en opstaan!, lopen. Heeft een lesboek dan zin? Het lijkt mij niet. Maar een kindje kan wel ondersteund worden door aanmoediging en door vertrouwen te krijgen van de ouders. Een hand of een tafel bieden net dat extra steuntje voor de dreumes om te gaan staan en het te proberen.
Of het kind heeft leren lopen, druk je niet uit via een certificaat
maar kun je zien: het kind loopt. En hiermee kom je gelijk op een punt dat bij informeel leren ingewikkeld is: hoe leg je vast wat iemand informeel heeft geleerd?
Juist in deze tijd waarin steeds meer kennis beschikbaar is via internet en waarin medewerkers zelf verantwoordelijk zijn voor het bijhouden en vernieuwen van hun kennis, wordt het belang van informeel leren alleen maar groter.
Organisaties kunnen informeel leren op verschillende manieren stimuleren
Door bijvoorbeeld open structuren aan te bieden waarin medewerkers zelf kennis kunnen delen, zoals wiki’s. Via bijvoorbeeld intranet kun collega’s delen welke expertise ze hebben, zodat je weet bij welke collega je moet zijn voor die ingewikkelde macro in excell. Twitter en hashtags kunnen helpen om makkelijk en snel informatie te achterhalen. En ook zijn er ICT-toepassingen zoals Tin Can Api in ontwikkeling waarmee een medewerker kan vastleggen welke informele leeractiviteit hij heeft gedaan: een artikel gelezen over onderwerp x, een ebook over onderwerp y.
Het werpt natuurlijk ook vragen op: wat gebeurt er met al die gegevens , houdt iedere medewerker dit adequaat bij (er zullen mensen zijn die veel meer rapporteren dan ze daadwerkelijk doen, maar de grootste groep zal verwacht ik juist zwaar onderrapporteren omdat ze het vergeten, er weinig belang aan hechten etc), en ook hoe je informeel leren meeweegt ten opzichte van de formele scholing.
Ik ben benieuwd hoe jouw organisatie omgaat met informele kennis. Hoe wordt dit opgeslagen, wat wordt ermee gedaan? Ik lees je reactie graag in de comments.
Artikel geschreven door:
Hedwig Schlötjes-Belle
Hedwig Schlötjes is de gedreven oprichter van E-learning Made Easy. Door haar jarenlange ervaring in de zorg en als trainer, was zij van mening dat er in de zorg e-learning nodig is die uitgaat van de dagelijkse praktijk en leerbehoefte van de medewerkers. In 2018 werd de Leren=Leuk Academie gelanceerd, met daarin een complete leerlijn voor elk functieniveau. Benieuwd geworden? Kom hier meer te weten over Hedwig en haar team.
