In de zorg zijn er 14 categorieën voorbehouden handelingen:
1. Heelkundige ingrepen
2. Verloskundige handelingen
3. Endoscopieën uitvoeren
4. Katheterisaties uitvoeren
5. Injecties geven
6. Puncties uitvoeren
7. Onder narcose brengen
8. Radioactieve stoffen gebruiken
9. Electieve cardioversie uitvoeren
10. Toepassen van defibrillatie (ECT)
11. Elektroconvulsieve therapie toepassen
12. Geneeskundige steenvergruizing uitvoeren
13. Kunstmatige bevruchting uitvoeren
14. Voorschrijven van geneesmiddelen op recept
Elke categorie heeft een wet waarin staat welke beroepsgroep die handeling (zelfstandig) mag uitvoeren. Voorbehouden handelingen kunnen risico’s met zich meebrengen als ze niet correct worden uitgevoerd, daarom is goede scholing en praktijkervaring noodzakelijk.
Als verpleegkundige mag je verschillende voorbehouden handelingen uitvoeren. Dit mag alleen in opdracht van een zelfstandig bevoegde zorgverlener én wanneer je bekwaam en bevoegd bent. Dit houdt in dat je werkt binnen je deskundigheidsgebied en de juiste opleiding hebt gevolgd. Voorbehouden handelingen die je als verpleegkundige vaak mag doen, zijn onder andere injecties geven, blaaskatheterisaties uitvoeren en bloed afnemen. Deze handelingen voer je uit op functioneel zelfstandige basis, wat betekent dat je ze mag doen zonder direct toezicht, maar altijd in opdracht van een arts of andere bevoegd zorgverlener.
Verschil tussen voorbehouden en risicovolle handelingen?
Naast de voorbehouden handelingen zijn er ook risicovolle handelingen. Deze vallen niet altijd onder de Wet BIG, maar kunnen wel schadelijk zijn als ze verkeerd worden uitgevoerd. Denk hierbij aan het verzorgen van een tracheotomie-wond of het verwisselen van een infuuszak. Voor beide soorten handelingen geldt dat het essentieel is dat je bekwaam blijft, bijvoorbeeld door regelmatige bijscholing en praktijkoefeningen.
Bekwaam en bevoegd: Wat moet je weten?
Als verpleegkundige ben je bevoegd door je opleiding, maar om bekwaam te blijven, moet je regelmatig oefenen en bijblijven met de laatste protocollen. Vergeet niet dat je zelf verantwoordelijk bent voor je bekwaamheid: als je niet zeker bent, mag je de handeling niet uitvoeren.
Wet BIG en verantwoordelijkheid
Verpleegkundigen die in het BIG-register staan, vallen onder het tuchtrecht. Dit betekent dat je verantwoordelijk gehouden kunt worden voor fouten bij voorbehouden handelingen. Ook andere zorgverleners, zoals tandartsen en verloskundigen, vallen onder de Wet BIG. Zij moeten zich aan dezelfde regels houden als het gaat om voorbehouden handelingen.
Met de juiste kennis en vaardigheden kunnen zorgprofessionals de veiligheid van hun patiënten waarborgen. Blijf jezelf ontwikkelen door bijvoorbeeld onze cursussen uit de categorie ‘Voorbehouden handelingen’ te volgen en raadpleeg altijd de laatste protocollen om bevoegd én bekwaam te zijn.
Wil je meer weten over dit onderwerp? Volg dan onze cursussen uit de categorie ‘voorbehouden handelingen’.
